Voorspelde supernova lijkt gevonden

Vrijdag 06 November 2009

Astronomen hebben een nieuw type supernova gevonden, zo meldt Science Express deze week. Het bestaan ervan werd twee jaar geleden al voorspeld door de Nijmeegse astronoom Gijs Nelemans en collega's. De Amerikaanse astronomen ontdekten de nieuwe supernova, SN2002bj, in zeven jaar oude data. "Twee jaar geleden berekenden we dat er een nieuw soort supernova-explosie plaats kon vinden, minder helder en korter zichtbaar dan de al bekende supernova's", zegt Gijs Nelemans van de Radboud Universiteit in Nijmegen. "Het was een kwestie van tijd voordat de eerste gevonden zou worden." Met het verschijnen van het artikel van de hand van Dovi Poznanski en collega's uit Berkeley in Science Express lijkt dat nu het geval. Net als de zon eindigen de meeste sterren hun leven als een witte dwerg, de uitgebrande kern van een ster, waarin de massa vergelijkbaar met die van de zon in een volume zo klein als de aarde is geperst. Aangezien veel sterren in het heelal voorkomen als dubbelster, zijn ook veel witte dwergen onderdeel van een paar. In bijzondere gevallen is ook de begeleider een witte dwerg en draaien de sterren zo dicht om elkaar heen dat de buitenste lagen van de ene witte dwerg op de andere witte dwerg vallen. Nelemans en Lars Bildsten van het Kavli Institute for Theoretical Physics (KITP) in Santa Barbara ontdekten destijds dat uiteindelijk een dusdanig dikke laag helium van de begeleider op de witte dwerg terecht kan komen dat kernreacties tot een explosie kunnen leiden waarin de hele laag helium de ruimte wordt ingeslingerd. Explosies van witte dwergen door kernreacties zijn al veel langer bekend, en staan bekend als type Ia supernova's. In die gevallen gaat het echter om de explosie van de hele witte dwerg. De nieuwe soort explosie is ongeveer tien keer zo zwak en verdwijnt ook weer tien keer zo snel als een normale type Ia supernova, wat Chris Stubbs (Harvard) ertoe bracht ze .Ia (point Ia, naar het Engelse decimale teken) te noemen. De nu ontdekte supernova dateert al van 2002. De astronomen ontdekten dat de supernova destijds verkeerd geclassificeerd was en dat het om een vrij zwakke, snel verdwijnende supernova ging. Ook de andere kenmerken van de explosie wijzen in de richting van een .Ia supernova. Science Express